نفقه چیست؟ خانم ها و آقایان هر دو بخوانند! - سرگرمی تفریحی

نفقه در لغت خرج هر روزه معنی می دهد و مرد ملزم به پرداخت نفقه به دو شکل نفقه به زوجه و نفقه اقارب و خویشاوندان (خویشاوندان در اینجا عبارتند از: فرزندان و نوه ها، اگر چه پایین تر فرایند (مانند نبیره و نتیجه)؛ پدر و مادر و پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، اگر چه بالاتر فرایند) است.

نفقه چیست و در چه مواردی به زن نفقه تعلق می گیرد؟

طبق ماده 1107 قانون مدنی ایران، نفقه عبارت است از همه احتیاجهای متعارف و متناسب با شرایط زن از قبیل مسکن، البسه، غـذا، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و نیز خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض که شوهر مکلف است همه آنها را متناسب با شرایط خانوادگی و اجتماعی زن فراهم نموده و در اختیار او قرار دهد.

در موارد زیر به زوجه نفقه تعلق می گیرد:

1-دایمی بودن عقد: قانون مدنی در ماده 1106 تصریح دارد : در عقد دایم نفقه زوجه به عهده شوهر است. تنها در ازدواج دایم نفقه زن بر عهده شوهر است اما در نکاح منقطع، شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست؛ مگر اینکه در عقد شرط شده باشد.

2-تمکین کامل زوجه: زن هنگامی می تواند نفقه مطالبه کند که از شوهر خود تمکین نموده باشد.

نفقه چیست و چه رابطه ای با تمکین دارد؟

تمکین عبارت از برآوردن احتیاجهای شوهر و اجابت کردن خواسته های مشروع وی از سوی زن است. یکی از مصادیق تمکین در قانون، اقامت زن در خانه دایمی شوهر است، به این معنا که زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی کند مگر آن که حین وقوع عقد شرطی جز این شده باشد.

همچنین در صورتی که زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک و حتی در خانه پدر و مادر خویش اقامت کند، مرد می تواند از دادن نفقه امتناع کند. بر اساس قانون، زنی که بدون دلیل موجه از تمکین همسرش خودداری کند، ناشزه نامیده می گردد که در این صورت مرد می تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه از دادگاه تقاضای طلاق نموده یا درخواست ازدواج مجدد کند.

زن در چه صورت می تواند در خانه ای جداگانه ساکن گردد؟

در صورت وجود ضرر و خطر از ناحیه شوهر یا از خانواده و دوستان شوهر، زن می تواند درخواست خانه جداگانه بکند و با تقدیم دادخواست از دادگاه بخواهد به وی اجازه سکونت در منزل و مسکن جداگانه بدهد و درصورتی که دادگاه حکم را به نفع زن صادرکند زن نفقه اش را هم می گیرد.

نفقه چیست و موارد آن کدام است؟

1- غذا: غذا اساسی ترین بخش نفقه را تشکیل می دهد که برای ادامه حیات هر فرد ضرورت دارد. معیار در غذا، مقداری است که برای سیر کردن او کافی باشد و در کیفیت و جنس باید به عرف مراجعه کرد. از این رو، آنچه که برای امثال او متعارف است و با مزاج او سازگاری دارد و آنچه که به آن عادت نموده، به گونه ای که به ترک آن ضرر می بیند باید برایش تهیه گردد.

2-لباس: در مقدار و جنس لباس، باید عادت امثال او و شهری که در آن ساکن است و همچنین به فصل هایی از سال که به لباس احتیاج پیدا می کند، ملاک قرار گیرد. اگر زن اهل تجمل و زیباپوشی است و به لباس های زینتی و تجملی احتیاج دارد واجب است که علاوه بر دیگر لباس ها، به حسب حال امثال او، برایش تهیه گردد.

3-مسکن: حق مسکن از مهم ترین ارکان نفقه است و مرد وظیفه دارد به عنوان سرپرست خانواده برای همسر خود منزلی مناسب و در شان او برگزیند و آرامش خاطر او را فراهم سازد. بنابراین، زن حق دارد در خانه ای که متناسب و معمول امثال اوست سکونت داده گردد؛ حتی می تواند از شوهرش خانه ای مستقل بخواهد که متعلق به خودش گردد و یا برایش اجاره کند.

4-لوازم خانه: لوازم منزل از مهم ترین ضروریات زندگی است که کمیت و کیفیت به عرف و عادت موکول می گردد. بر این پایه، مجموعه وسایلی که برای تامین حداقل احتیاجهای معیشتی زن ضرورت دارد باید برایش تهیه گردد.

5-خدمتکار: اگر زن، عادت یا احتیاج به خدمتکار داشته باشد مرد باید برایش خدمتکار بگیرد؛ گرچه به بیش از یک نفر احتیاج داشته باشد.

6-هزینه های درمانی و بهداشتی: هزینه داروهایی که زن به طور متعارف به آن احتیاج دارد و هزینه نظافت و بهداشت فردی او بر عهده شوهر است.

7-هزینه سفر: مخارج سفر زن اگر بیشتر از مخارج وطن باشد با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد باید خرج سفر او را بدهد.

نفقه چیست و چه ضمانتی برای پرداخت آن وجود دارد؟

دو نوع ضمانت اجرا برای خودداری مرد از پرداخت نفقه وجود دارد، اول ضمانت اجرای حقوقی که در این صورت، هرگاه با وجود تمکین زن، شوهر از پرداخت نفقـه خودداری کند، زن می تواند با طرح دعوی حقوقی، محکومیت او را به پرداخت نفقه از دادگاه بخواهد؛ در این صورت، دادگاه حکم به پرداخت نفقه خواهد داد. اگر دادگاه حکم به پرداخت نفقه صادر کند و مرد واقعا از پرداخت آن ناتوان باشد، زن این حق را دارد که در صورت تمایل، تقاضای طلاق کند.

نکته دوم، ضمانت اجرای جزایی است. بر این اساس باید گفت از آنجایی که نپرداختن نفقه در قانون ایران، جرم محسوب می گردد، زن می تواند با مراجعه به دادسرای عمومی، تعقیب جزایی شوهر را بخواهد که در این صورت با اثبات عدم پرداخت نفقه، مرد علاوه بر پرداخت نفقه به مجازات مقرر در قانون نیز محکوم خواهد شد.

آیا زن پس از طلاق و یا فوت همسرش هم باید نفقه دریافت کند؟

طبق ماده 1109 قانون مدنی زنی که طلاق رجعی گرفته (طلاقی که تا مدتش تمام نشده است مرد می تواند رجوع کند) در زمان عده اش (4 ماه و 10 روز) نفقه اش بر عهده مرد است مگر آنکه طلاق در زمانی واقع شده باشد که زن تمکین ننموده باشد. اما اگر طلاق به دلیل فسخ نکاح باشد زن تنها در صورتی که حامله باشد تا زمانی که فرزندش به جهان خواهد آمد حق نفقه دارد. همچنین زن پس از مرگ شوهرش تا زمانی که در عده وفات شوهرش است نفقه دریافت می نماید و این نفقه در صورتیکه مرد خودش دارایی داشته باشد از دارایی خودش و در غیر این صورت از اموال اقارب (اشنایان و خانواده فوت شده) تامین خواهد شد.

چند نکته:

• پرداخت نفقه از سوی شوهر هیچ ارتباطی با ثروتمند بودن یا فقیر بودن شوهرش ندارد و بدون توجه به جیبش باید مخارج او را بدهد.
• نفقه زن مقدم بر اقارب است یعنی اول باید نفقه زن را هم نسبت به گذشته وهم نسبت به آینده داد اما اقارب فقط نسبت به آینده حق مطالبه نفقه را دارند.
• نفقه زن جز طلب ممتازه است یعنی اگر شوهر ورشکست شد اول باید نفقه وی را پرداخت کند و بعد بدهی هایش را پرداخت کند.
• زن مستقلا می تواند در دارایی خود هر تصرفی که را که می خواهد بکند. زن می تواند از اقتصادی که به او ارث رسیده است یا از شغل مستقلش بدست آورده هر طور که می خواهد استفاده کند و حتی در صورت ثروتمند بودن زن و فقیر بودن شوهر، شوهر از پرداخت نفقه معاف نخواهد بود.