معرفی خاکشیر و خواص درمانی آن - سرگرمی تفریحی

نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی:

Descurainia Sophia (L.) webb.، نام فرانسه گیاه Sisymbre، نام فرانسه خاکشیر (دانه گیاه) Semence de velar و نام انگلیسی خاکشیر London rocket می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، خاکشی، خاکشیر، بذرالخمخم، بزرالخمخم، خبه و شفتره نامیده شده است.

تیره گیاه:

شب بو Cruciferae

نوع گیاه:

بوته

تعیینات ظاهری:

گیاهی است یک الی دو ساله به ارتفاع حدود یک متر با ساقه ای منشعب در قسمت انتهایی، قسمت پایین گیاه کرکدار و قسمت بالای آن بدون کرک است. برگ های آن دارای بریدگی و نخی شکل، گل های آن به رنگ زردِ روشن و میوه اش خورجین و باریک به وضع قائم بر روی ساقه ظاهر می گردد که در آن تعدادی دانه ریز وجود دارد. دانه ها (خاکشیر) در دو رنگ است یکی مایل به قرمز و طعم آن کمی تلخ و دیگری به رنگ قرمز تیره می باشد.

بیشتر بخوانید: خواص دارویی خاکشیر

طبیعت خاکشیر:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و تر است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب کشورها و در ایران به صورت خودرو انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در دانه خاکشیر:

روغن چرب، اسانس روغنی، مواد بنزیل، آلیل، آلکالوئید فرار، ایزوسیانات، ویتامین C و موسیلاژ در آن تعیین شده است. در دانه خاکشیر از نظر ارزش غذایی فقط پروتئین و چربی وجود دارد و تقریباً فاقد عناصر مغذی می باشد.

بخش مورد استفاده:

دانه (خاکشیر)

نحوه مصرف دانه:

معمولاً خاکشیر را به صورت خیسانده در آب استفاده می نمایند و روش های مصرف مختلف دیگری هم دارد.

خواص درمانی:

برطرف نماینده یبوست و خنک نماینده، ضد التهاب کلیه و تب بر، نرم نماینده سینه و دفع نماینده کرم معده، خارج نماینده اخلاط سینه و ریه و ضد کهیر و التهابات پوستی، برطرف نماینده گرفتگی صدا و آواز و اشتهاآور، التیام بخش زخم ها و ضد استسقاء، مقوی معده و آسان نماینده هضم غذا، کاهنده ورم دستگاه تناسلی و برطرف نماینده ترشحات زنانگی، خارج نماینده سنگ کلیه و صفرابر، تحلیل برنده ورم بیضه ها و ضد اسهال، آرام نماینده حرکات دودی روده ها و تمیزنماینده معده، تصفیه نماینده خون و برطرف نماینده عفونت روده ها می باشد. ضمناً برای برطرف جوش های صورت، خارش بدن، تنبلی روده ها، لکه های پوستی، سرخک و مخملک هم مفید است. در استعمال خارجی دود حاصل از سوختن خاکشیر تسکین دهنده درد گوش و بخور خاکشیر سیب برطرف سنگینی گوش می گردد. خاکشیر به صورت ضماد تحلیل برنده ورم پستان، ورم بناگوش و نقرس است. خاکشیر در معده حل نمی گردد و بدون تغییر شکل از بدن دفع می گردد و فقط عمل مکانیکی آن باعث تحریک عمل روده ها و لینت مزاج می گردد.

تذکر:

خاکشیر را نباید آسیاب کرد زیرا مواد سمّی موجود در آن خارج شده و زیان آور است.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون